door Wim Weerts
Op 4 April vertrokken 22 docenten voor het 2e STaL project naar Toronto, Canada. Doel van deze studiereis: samen met Canadese docenten lessen (en didactiek) ontwikkelen waarbij het digitale schoolbord de interactie in de lessen moet stimuleren. Het project komt uit de stal van Bob Hofman, (ICT&E) in samenwerking met de Simcoe County Disctrict School Board (SCDSB) ….
SCDSB is een bestuursorgaan dat zo’n 90 basisscholen, 20 VO-scholen en 7 learningcenters bestiert, met meer dan 50.000 leerlingen en 6000 medewerkers video editor for free! Alle Nederlandse docenten werden gekoppeld aan een of meer Canadese docenten, allen verbonden aan die SCDSB.
Voorafgaand aan deze studiereis waren er enkele bijeenkomsten om het doel van de reis duidelijk te maken (let op dit wordt GEEN digibordknoppencursus!) en de deelnemers alvast in te werken in de wereld van digi-didactiek. Er werden voorbeelden van digibord lessen bekeken, er werd een wiki ingericht, er werden contacten gelegd en werkafspraken gemaakt met onze Canadese gastheren / vrouwen. Alleen al het koppelen van 22 docenten (van werkelijk zeer diverse pluimage!) was een waar huzarenstukje. Aanvankelijk was het werken via de wiki vreemd en onwennig, maar ruim voor de reis was toch iedereen in gewikied.
Het verblijf in Canada stond (naast enkele toeristische attracties –Niagara watervallen en Toronto city- als je er toch eenmaal bent en even moet bijkomen van de reis en de vele indrukken…) geheel in het teken van leren en lesgeven met digitale schoolborden ms project kostenlos herunterladen. Maandag werden we in een Smart Technologies showcase school door een onderwijsexpert van Smart, wakker geschud. Met flitsende filmpjes in een gelikte presentatie zette deze ons aan het denken over vragen als: Hoe ziet het onderwijs er uit over 10 jaar? En Denk je dat onze leerlingen over 10 jaar zullen werken met technologieën die wij hen nu aanleren?
 |
| Smart onderwijsexpert geassisteerd door Arnhemse Collega. |
Hij toonde ons de nieuwste ontwikkelingen op het gebied van Smart onderwijs-technologie en vroeg onze mening over de inzetbaarheid en de interactieve mogelijkheden ervan herunterladen. Wij zien veel heil het gebruik van digitale schoolborden, maar er moet nog veel gebeuren voor dat digiborden het stadium van veredelde beamer voorbij zal zijn en dit bord het actiecentrum van de lessen wordt. Even vraag ik mij (hardop) af of dat wel de bedoeling is en of niet de docent het bruisende centrum van elke les dient te zijn. …Tuurlijk… zo’n bord is hartstikke mooi, maar denkend aan een onderwijsproject in Afrika, waarvan dezelfde Bob Hofman ons onlangs foto’s had getoond, rees al ras de vraag: Wat gebeurt er als de leerlingen straks digibord-verzadigd zijn?
Stel je voor dat de exponentiële toename van onderwijsrendement door inzet van technologie (lees: Smartborden) misschien kan leiden tot een kennisexplosie en een daaropvolgend kennisvacuüm. Vergelijk het eens met de ontwikkelingen in de economie en de malaise waar nu iedereen de mond vol van heeft. Een andere vraag die misschien ietwat prematuur in de groep wordt gegooid is: Waarom zo moeilijk doen met allerlei slimme gadgets en niet gewoon het Smartbord koppelen aan (of zelfs vervangen door) surfacecomputers? Isn’t that the new Microsoft thing? merkt de Smart Technologies onderwijs expert op. Het is alsof ik mijn klomp hoor breken in de daar op volgende oorverdovende stilte.
 |
| Zoveel digibord-enthousiate docenten op ’n kluitje (… a students nightmare) |
Maar omdat dit een toch wel erg clichématig beeld van de Dutch teachers zou oproepen ga ik niet verder op de ingeslagen weg en neem in een veel positievere houding weer deel aan het vervolg van de studiedag: Ontwerp een (interactieve) les met het digibord. Mijn Canadese twin werkt in het basisonderwijs en ik doceer informatica (havo-vwo top), maar dat is absoluut geen probleem. We maken een ontwerp voor lessen waarin de leerlingen zich verdiepen in de ontwikkeling van analoog- naar digitaal denken en van antieke (reken)machine tot smartphone, wetend dat als de lessen klaar zijn, er waarschijnlijk nog weer nieuwere technologie zal zijn en de geschiedenisles mag worden herschreven. Links en rechts van mij hoor ik prachtige ideeën over allerlei lessen, die straks via de wiki een waardevolle bron zullen vormen van bruikbaar lesmateriaal. Voor wie zich helemaal niets hierbij kan voorstellen wijs ik graag naar wat voorbeelden van interactieve lessen met het digibord.
’s Middags bezoeken we lessen in de St. Augustine Highschool en zien dat er wel is waar in elk leslokaal een smartbord hangt en dat alle leerlingen laptops hebben, maar ook nu weer overheerst de toepassing van het digibord als handige beamer met toutchscreen features. Ik vraag de leerlingen hoe zij het werken met de laptops ervaren: It’s okay, makes learning more… you know…? Wisselen zij ook regelmatig af, kijken zij soms in de verte, sporten (bewegen) zij nu meer dan vroeger? Antwoord: Nee. Hebben zij ’s avonds misschien een stijve nek, of verkrampte schouders? Weer: Nee. Zou de Canadese jeugd onderhevig zijn aan andere ergonomische wetten dan de Nederlandse? Of ben ik wellicht een ouwe zeur en moet alleen ik allerlei sportieve dingen doen ter compensatie van mijn veelvuldig laptopgebruik? Eerder die dag had ik al gemerkt dat 99,9% van de internet toegangen geblokkeerd zijn in het SCDSB-netwerk. De docent hoeft dus niet bang te zijn voor onheus gebruik van de laptops tijdens zijn lessen. Toch zie ik hier en daar verdachte meldingen links onder op de taakbalken. Als ik ernaar wijs wordt er ietwat beschroomd gegniffeld. Inventiviteit kent geen geografische grenzen!
 |
| Nieuwe technologie ALLEEN is dus niet genoeg.. |
Die avond thuis bij mijn Canadese gastheer gaan de gesprekken over onderwijs, de manier waarop het in Canada is georganiseerd, technologie, het bestuur en de blokkades bij het surfen, onverminderd door. We drinken nog een kop koffie (met hazelnootsmaak !). Die nacht doe ik geen oog dicht (Koffie ?) en werk ik aan mijn lessen en schrijf een ruwe versie van mijn studiereiservaringen. Ik voel me geweldig! (Koffie?) De volgende dagen ben ik te gast in een elementary school, neem overal een kijkje en zie weer het digibord-beamer-gebruik. Later hoor ik van collega’s dat zij wel interactief digibord gebruik hebben geconstateerd en zij tonen foto’s daar van. Op mijn school is waarschijnlijk de wet van de remmende voorsprong van kracht. Er wordt gewerkt met de meest primitieve smartboards; klein, verouderd en met een stoffig beamertje. In grade-8 geef ik een digibord-les over Nederland en daag de leerling uit om mij iets te leren over Canada. De leerlingen hangen aan mijn lippen (of eigenlijk aan het digibord), er wordt veel gelachen en uiteraard dropjes uitgedeeld. Ik vind het smartbord toch wel een fantastisch ding. De leerlingen kunnen de lesstof meenemen, of downloaden en thuis nog eens bekijken. De nodige software mag immers bij alle leerlingen en docenten geïnstalleerd worden. Donderdag komen alle deelnemers bij elkaar in het bestuursgebouw van de SCDSB. Er wordt een live verbinding opgezet met de IPON in Utrecht.
 |
| Live met Smart IPON spectacle sans son et lumiere… |
Daarna wisselen de deelnemers ervaringen van de afgelopen dagen uit en continueren groepsgewijs het onderzoek naar de mogelijkheden van nieuwe technologie in het onderwijs en hoe wij thuis onze collega’s hiervoor kunnen enthousiasmeren. Vrijdag 10 april: Wachtend op vlucht KL 692 in de lounge van Toronto Airport besef ik eens te meer hoe waardevol deze studiereis is geweest. Mijn accu is weer helemaal opgeladen en ik weet ook weer helemaal zeker dat ik het mooiste beroep ter wereld heb uitgekozen! Dit alles was waarschijnlijk niet zo intensief geweest als de ontwikkeling en productie van digiborden in Lunteren zou plaatsvinden en niet in Ontario..
Wim Weerts
Wim is een bevlogen docent informatica aan het Pallas Athene College te Ede. Na wat uitstapjes naar het bedrijfsleven kwam hij toch weer op zijn thuishonk: het onderwijs met ICT als meest interessante leergebied.
